Može li atrijalna fibrilacija (AFib) biti izlečena?

Atrijalna fibrilacija (AFib) je najčešći tip aritmije i može dovesti do niza potencijalno ozbiljnih komplikacija, kao što su moždani udar ili srčani zastoj. Iako trenutno ne postoji lek za AFib, različiti tretmani mogu uspešno upravljati simptomima i smanjiti rizik od komplikacija.

Kod AFib-a, predkomore srca kucaju brzo i nepravilno, što dovodi do simptoma poput palpitacija, umora, i otežanog disanja. Pošto su simptomi AFIB-a nespecifični, jako je teško otkriti prisustvo ove aritmije. Prema procenama nacionalnog instituta za srce, pluća i krv više od 2 miliona ljudi u Sjedinjenim Američkim Državama ima AFib.

Osnovni uzroci nastanka atrijalne fibrilacije su patološke promene na srcu, prvenstveno mitralna i koronarna bolest ali u diferencijalnu dijagnozu uvek treba uključiti i hipertireozu, emboliju pluća i perikarditis. Najčešći uzrok fibrilacije predkomora je dugotrajna i nelečena hipertenzija, mada kod većine pacijenata nije moguče precizno utvrditi aritmogeni činilac.

Iako fenomen spontanog izlečenja AFib-a nije česta pojava, moguće je da u nekim slučajevima simptomi nestanu sami od sebe. Ovaj fenomen je poznat kao spontano izlečenje.

U slučaju paroksizmalne atrijalne fibrilacije, simptomi dolaze i odlaze, a osobe sa ovim tipom aritmije obično doživljavaju epizode koje se povuku same od sebe u roku od 7 dana. Učestalost ovih epizoda može biti različita za svaku osobu.

Iako paroksizmalna atrijalna fibrilacija može spontano nestati, može se razviti u persistentnu atrijalnu fibrilaciju, koja zahteva lečenje. Prema istraživanju iz 2015. godine, oko 10-20% ljudi sa paroksizmalnom AFib-om prelazi u persistentnu AFib u roku od godine dana. Faktori rizika za progresiju uključuju:

• Viši BMI
• Viši broj otkucaja srca
• Stariji uzrast
• Visok sistolni krvni pritisak
• Istorija prekomerno aktivne štitne žlezde, moždanog udara ili srčanog zatajivanja

Iako atrijalna fibrilacija može biti bez simptoma, čak i kada simptomi nestanu, osobe sa AFib-om mogu biti pod povećanim rizikom od ozbiljnih komplikacija. Rano prepoznavanje i pravovremeno lečenje AFib-a mogu značajno smanjiti rizik od ozbiljnih posledica, kao što su moždani ili srčani udar.

Upotreba savremenih tehnologija za praćenje srčanog ritma, poput merača sa mogućnošću detekcije atrijalne fibrilacije, omogućava ljudima da prepoznaju znakove AFib-a u svom domu, čime se smanjuje potreba za čestim posetama lekaru.

Iako ne postoji lek koji može potpuno izlečiti AFib, postoje tretmani koji mogu pomoći u upravljanju simptomima i smanjenju rizika od komplikacija. Terapija se obično fokusira na normalizaciju srčanog ritma i smanjenje broja otkucaja srca, kao i na prevenciju stvaranja krvnih ugrušaka.

Najčešći tretmani uključuju:

• Anti-aritmičke lekove: Ovi lekovi pomažu u održavanju pravilnog ritma srca.
• Beta-blokatore i blokatore kalcijumovih kanala: Ovi lekovi smanjuju broj otkucaja srca.
• Antikoagulante: Lekovi koji smanjuju rizik od stvaranja krvnih ugrušaka.

Jedan od terapijskih pristupa je i ablacija, elektivna procedura koja uništava abnormalno srčano tkivo koje uzrokuje AFib. Ablacija je povezana sa boljim ishodima i kvalitetom života kod ljudi sa AFib-om. Prema pregledu iz 2021. godine, ablacija može eliminisati AFib kod 60-70% osoba sa paroksizmalnim AFib-om u roku od 12-18 meseci. Međutim, ponovna pojava AFib-a nije neuobičajena, i oko 20-40% ljudi doživi ponovnu pojavu nakon ablacije. Kraće vreme između dijagnoze AFib-a i ablacije povezano je sa manjim rizikom od ponovne pojave.

Uz medicinske tretmane, promene u načinu života mogu značajno doprineti boljoj kontroli atrijalne fibrilacije. Neke od ključnih promena uključuju:

• Upravljanje telesnom težinom
• Prestanak pušenja i smanjenje unosa alkohola
• Redovno vežbanje i zdrava ishrana
• Upravljanje stresom i obezbeđivanje dovoljno sna

Najnovija istraživanja ukazuju da smo do nedavno atrijalnu fibrilaciju (AF), posmatrali kao jedno stanje, iako u stvari može postojati mnogo različitih tipova ove aritmije. Sada naučnici širom sveta koriste snimanje i istraživanja u ćelijama, krvi i genima kako bi razotkrili različite tipove atrijalne fibrilacije. U budućnosti bismo mogli da prepoznamo koji tipovi atrijalne fibrilacije mogu povećati rizik od srčanog ili moždanog udara, kao i da li je važno u kojem uzrastu razvijete ovu bolest.

S ovim saznanjima, bićemo u mogućnosti da pružimo ciljanije i personalizovane tretmane, umesto trenutnog pristupa koji je više „jedan režim za sve“. To je važno jer, na primer, lekovi koji sprečavaju zgrušavanje krvi (antikoagulansi) često se prepisuju osobama sa atrijalnom fibrilacijom kako bi se smanjio rizik od moždanog udara, ali oni takođe nose sopstvene rizike, pa moramo osigurati da ih uzimaju samo odgovarajući ljudi.

Prognoza za osobe sa AFib-om zavisi od tipa atrijalne fibrilacije, starosti, opšteg zdravlja i reakcije na lečenje. Iako AFib nije stanje koje se može potpuno izlečiti, odgovarajući tretmani mogu značajno poboljšati kvalitet života. Važno je pratiti stanje redovno i preduzeti korake za pravovremeno lečenje, čime se smanjuje rizik od ozbiljnih komplikacija, kao što su moždani udar i srčani zastoj.

Iako atrijalna fibrilacija nije stanje koje se može potpuno izlečiti, uz pravilnu terapiju i promene u načinu života, ljudi sa AFib-om mogu značajno poboljšati kvalitet života i smanjiti dugoročne zdravstvene rizike. Rano prepoznavanje, pravovremeno lečenje i redovno praćenje su ključni za uspešno upravljanje ovim stanjem.